1 kwietnia - 6 maja 2017
Czy można zrozumieć słowa? I czy da się z tego wyciągnąć jakieś wnioski?
Paweł Susid powtarza na swoich obrazach słowa, zdania, hasła, slogany odnoszące się do różnych ideologii i religii, frazy, które przeszły do historii, wyrażenia i zwroty wzięte z potocznego języka.
Malowane z szablonu teksty nie łączą się, jak w jego wcześniejszych pracach, z mniej lub bardziej abstrakcyjnymi formami. Całe powierzchnie płócien artysta pokrywa literami, uporczywie powtarza słowa i zdania, które jak sam mówi, niekiedy wzbudzają w nim głęboką niechęć. Uproszczony krój liter, kolorystyka tła i linie tekstu biegnące w poziomie, pionie lub na ukos konstruują rytm tych obrazów, ich pozornie niedbałą estetykę. Litery z szablonu, płasko kładzione podstawowe kolory już od dawna uchodzą za idiomatyczne dla „słowo-obrazów” Susida.
Autor przewrotnych komentarzy, ironicznie i często autoironicznie nawiązujący do sztuki i otaczającej go rzeczywistości, w prezentowanych obrazach nie puentuje już w lakoniczny sposób absorbujących go tematów. Zamiast komentować, artysta cytuje, przytacza słowa, hasła, zwroty dość powszechnie znane, które po wielokroć powtórzone zaczynają znaczyć inaczej. Zgodnie z ekonomią powtórzenia i różnicy, te same słowa powtórzone inaczej nie są już tym samym.
Teksty i słowa malowane na obrazach i powielane na tapetach, są przez artystę wystawiane „na próbę”. Wymalowany żółtymi literami napis JEZUS MARIA znaczy więcej niż tylko wykrzyknik bezwiednie powtarzany w potocznej polszczyźnie. Teksty użyte przez Susida odsyłają do różnych religii, polityk i historii, odległych od siebie i zaskakująco bliskich retoryk, jak w powtarzanym na przemian amerykańskim i niemieckim odwołaniu do bożej opatrzności. Widniejąca na monetach i banknotach amerykańska dewiza narodowa IN GOD WE TRUST współbrzmi z pruską dewizą GOTT MIT UNS, pojawiającą się do 1945 na detalach umundurowania armii niemieckiej.
Sentencje polityków, ideologiczne frazesy i nazwy ulic, od których poniekąd wszystko się zaczęło, od nazw i haseł wymienianych na inne w ramach zawracania historii i przepisywania jej na wspak. Narodowe resentymenty „wybrzmiewają” w powtórzonym i kilkakrotnie sparafrazowanym haśle kampanii wyborczej Ronalda Reagana i Donalda Trumpa MAKE AMERICA GREAT AGAIN / MAKE POLAND GREAT AGAIN…
Przyswajanie słów przez ich powtarzanie nie jest mechanicznym samplowaniem zapożyczonych fraz, dynamika powtórzenia i różnicy wprowadza napięcia i przemyca inne w to, co powtarza. Co więcej, jak widać (a raczej co można wyczytać z obrazów Susida), to samo powtórzone gdzie indziej, często znaczy coś innego. Na kolorowych płótnach rządzących się rytmem powtórzeń, ich autor przytacza, zestawia, parafrazuje, doprowadza do absurdu używane w codziennym życiu słowa i zwroty. Ostentacja z jaką wielokrotnie powtarza uszeregowane pionowo słowa WDECH / WYDECH, pokazuje, że nie chodzi tylko o przyswajanie słów ale także, a może przede wszystkim, o bycie przyswajanym przez słowa.
Paweł Susid (1952), malarz, rysownik, pedagog, zajmuje się też projektowaniem graficznym i wydawniczym. Ukończył Wydział Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, gdzie w 1978 roku uzyskał dyplom w pracowni prof. Tadeusza Dominika. W latach 1984-1992 prowadził Galerię Młodych w Warszawie. Od 2009 prowadzi Pracownię Przestrzeni Malarskiej na Wydziale Sztuki Mediów ASP w Warszawie. Laureat licznych nagród, m.in. za promocję polskiej sztuki współczesnej (1990), Nagrody im. Jana Cybisa za rok 2011. Jego wystawy indywidualne prezentowane były m.in. w Galerii Młodych, Warszawa (1979, 1985, 1989), Galerii Garmer, Göteborg (1986), Galerii Promocyjnej, Warszawa (1987, 1998), Galerii Dziekanka, Warszawa (1988), Galeria A.R., Warszawa (1994, 1997), Galerie Rougu Tang, Berlin (1995), Galeria Zewnętrzna AMS (1999), Zachęcie Narodowej Galeria Sztuki, Warszawa (1999, 2006), Studio Bayer, Warszawa (2001), Galerii EGO, Poznań (2003, 2008), Galerii Otwarta Pracownia, Galerii Białej, Lublin (2003, 2009), Galerii Pies, Poznań (z Przemysławem Mateckim) (2006), Galerii Raster, Poznań (2007), Galerii Dobra Witryna (2009), BWA Galeria Sanocka, Sanok (2009), Galerii Potocka, Kraków (2009), Galerii Art New Media, Warszawa (2010), Galerii Salon Akademii, Warszawa (2011), Miejski Ośrodek Sztuki, Gorzów Wielkopolski (2014).
