JÓZEF ROBAKOWSKI
SZTUKA TO POTĘGA

wideo, 9'
1984–1985

Praca zmontowana z materiałów sfilmowanych z ekranu telewizora w mieszkaniu artysty pokazuje sceny z defilady wojsk radzieckich na Placu Czerwonym w Moskwie. Zabiegi montażowe i zestawienie obrazów z ostrym brzmieniem słoweńskiej grupy Laibach uwidoczniły metody wizualnej perswazji, rytualizację i ideologizację propagandowych  przekazów telewizyjnych. Kadry eksponujące militarną potęgę sowieckiego reżimu współgrały z prowokacyjnymi odniesieniami do totalitaryzmu i faszyzmu w wykonywanym po niemiecku utworze dysydenckiej wówczas grupy muzycznej. W krytycznym demontażu medialnej retoryki artysta wykorzystał swoje wcześniejsze analityczne doświadczenia dotyczące zarówno medium telewizji, jak i możliwości manipulowania percepcją przy użyciu techniki wideo. Na subwersywny potencjał tej techniki zwracał uwagę w jednym ze swoich  programowych tekstów z 1976 roku, w którym masowemu oddziaływaniu telewizji, pozostającej w dyspozycji władz, przeciwstawiał sztukę wideo, „obnażającą mechanizmy sterowania drugim człowiekiem i wywierania na niego nacisku”.*

Kontynuacją filmu Sztuka to potęga! był zaprezentowany w 2012 roku w ramach wystawy Front wschodni** materiał zarejestrowany z moskiewskiej telewizji. Emitowany w zwolnionym tempie, pozbawiony dźwięku, pokazywał wielogodzinne parady wojskowe na Placu Czerwonym, będące współczesną demonstracją imperialnej siły.

* Video Art – szansa podejścia rzeczywistości, w: Video Art, Galeria Labirynt, Lublin 1976.

* Front wschodni, Atlas Sztuki, Łódź, 2012; kuratorem wystawy był Józef Robakowski.