JÓZEF ROBAKOWSKI
POLAK MAŁY

wideo, 2'30'
2010

Performans do kamery zarejestrowany w charakterystycznej dla artysty formie jednoujęciowego zapisu, w którym z przejęciem recytuje on wierszyk  dla dzieci Polak mały.

Najbardziej chyba znany w Polsce wiersz dla dzieci został opublikowany w 1900 roku przez Władysława Bełzę, neoromantycznego poetę, patriotę, nazywanego piewcą polskości. Pierwotnie wiersz nosił tytuł Katechizm polskiego dziecka i funkcjonował niemalże jak katechizm, odmawiany przez wychowywane w duchu patriotyzmu polskie dzieci.

Ten cieszący się do dzisiaj nieustającą, a ostatnio wzrastającą  popularnością wierszyk zaliczany jest do lektur obowiązkowych w szkołach, w których w ramach lekcji historii i wychowania patriotycznego kształtowana jest tożsamość narodowa

Recytacja wierszyka przez 71-letniego artystę w prosty i bezpretensjonalny sposób przenosi w rejon absurdu uporczywe podtrzymywanie fantazmatu tożsamości narodowej ufundowanej na mitach o bohaterstwie, honorze i ojczyźnie. W latach 80. Robakowski ironizował na temat fantazmatów ideologicznych w groteskowo heroicznych gestach w filmie Kino to potęga!. Współcześnie, w czasach narastających napięć nacjonalistycznych parodiuje wpajane dzieciom rojenia o polskości.

 

– Kto ty jesteś?
– Polak mały.

– Jaki znak twój?
– Orzeł biały.

– Gdzie ty mieszkasz?
– Między swemi.

– W jakim kraju?
 W polskiej ziemi.

– Czym ta ziemia?
– Mą ojczyzną.

– Czym zdobyta?
– Krwią i blizną.

– Czy ją kochasz?
– Kocham szczerze.

– A w co wierzysz?
– W Polskę wierzę.

– Czym ty dla niej?
-–Wdzięczne dziecię

– Coś jej winien?
– Oddać życie.