POMNIK ZNIESIENIA NIEWOLNICTWA W NANTES

2011

Quai de la Fosse – Passerelle Victor-Schoelcher, Nantes, 2011 Współautor: Julian Bonder

Pomnik poświęcony ofiarom niewolnictwa i handlu niewolnikami oraz tym, którzy występowali przeciwko tej zbrodni, został wzniesiony w Nantes, mieście będącym w XVIII wieku centrum handlu niewolnikami we Francji. Ma formę założenia quasi-architektonicznego, które podkreśla związki między pamięcią a przestrzenią publiczną. Usytuowany został na nabrzeżu Quai de la Fosse, w pobliżu portu, gdzie odbywał się tzw. handel trójkątny (polegający na zamianie towarów na niewolników) oraz mostu pieszego im. Victora Schoelchera, ministra abolicjonisty, który przyczynił się do zniesienia niewolnictwa we Francji w 1848 roku.

Całe założenie składa się z dwóch części. Część naziemna to szeroka nadrzeczna promenada, ciągnąca się ok. 350 m wzdłuż nadbrzeża Loary (o powierzchni ok. 7000 m2). W jej ziarnistą nawierzchnię wtopionych jest 2000 szklanych tabliczek odnoszących się do morskich ekspedycji handlu niewolnikami. Na każdej z nich naniesiono nazwę okrętu i datę wypłynięcia; 1710 tabliczek dotyczy okrętów, które wypłynęły z Nantes, pozostałych 290 odnosi się do innych miejsc handlu niewolnikami, portów w Afryce, Indiach Zachodnich, Ameryce i na Oceanie Indyjskim. Druga część, podziemna, to pasaż długości ok. 140 m (o powierzchni ok. 1500 m2). Wewnątrz pasażu na wielkich szklanych tablicach znalazł się wybór tekstów dotyczących handlu niewolnikami na wszystkich kontynentach na przestrzeni ostatnich pięciu wieków. Na początku umieszczony został tekst Deklaracji Praw Człowieka, a na zachodnim końcu pasażu przypomniane są kluczowe daty i miejsca odnoszące się do historii handlu niewolnikami i walki z niewolnictwem prowadzonej do dzisiaj. Jak podkreśla artysta: „Ważne jest usytuowanie tego pomnika na terenie ciągnącym się wzdłuż rzeki, której woda podnosi się lub opada wraz z przypływem lub odpływem Atlantyku. To jest nabrzeże, do którego przybijały statki zajmujące się handlem niewolnikami”. Rada miasta Nantes podjęła decyzję o wzniesieniu na Quai de la Fosse pomnika w 1998 roku, przy okazji 150 rocznicy zniesienia niewolnictwa. W 2002 roku w wyniku międzynarodowego konkursu miasto wybrało projekt zaproponowany przez Krzysztofa Wodiczkę i Juliana Bondera. Prace nad realizacją pomnika rozpoczęto w 2010 roku.