Otwarte archiwum / Sympozjum Wrocław 70

Wanda Gołkowska, Układ otwarty, 1970

29.04-19.06.2010

Oficjalnym celem „Sympozjum” była próba konfrontacji rożnych sposobów współczesnego myślenia plastycznego, mająca doprowadzić w efekcie do powstania w organizmie Wrocławia wybitnych dzieł sztuki, a przyczyną jego zorganizowania był jubileusz Powrotu Ziem Zachodnich i Północnych do Macierzy. Kilkudziesięciu twórców, w tym najwybitniejsi polscy artyści, zostało zaproszonych przez kolegium dwunastu krytyków do przygotowania projektów, które miały wykreować nową strukturę przestrzenno-urbanistyczną wciąż borykającego się ze zniszczeniami wojennymi Wrocławia.

Wydarzenie to wzmiankowane jest w niemal każdym opracowaniu polskiej historii sztuki nowoczesnej, lecz komentarz najczęściej ogranicza się do kilku lakonicznych zdań. Wokół sympozjum narosło wiele mitów: jest postrzegane jako pierwszy manifest sztuki konceptualnej w Polsce, jako ostatni zjazd awangardy, ale również, jako organizacyjna porażka i wydarzenie, które może należałoby przemilczeć; każda z tych ocen jest jednocześnie prawdziwa i nieprawdziwa.

17 marca 1970 roku, w Muzeum Architektury i Odbudowy we Wrocławiu odbyła się wystawa projektów, które w większości miały zaistnieć w przestrzeni miasta. Ostatecznie w ramach Sympozjum zrealizowano jedynie Kompozycję Pionową Nieograniczoną Henryka Stażewskiego, którą wykorzystano w obchodach Dnia Zwycięstwa – 9 maja 1970. Dwa lata później do propozycji artystycznych Sympozjum powrócili członkowie Zrzeszenia Studentów Polskich, wznosząc w okrojonej formie Żywy Pomnik Arena Jerzego Beresia. Forma przestrzenna Jana Ziemskiego została zrealizowana w 1978 na osiedlu LSM w Lublinie.

Na wystawie w Fundacji Profile zgromadziliśmy rozproszone materiały dotyczące „Sympozjum”: zachowane do dziś makiety, projekty i szkice prezentowane podczas marcowej wystawy w Muzeum Architektury we Wrocławiu w 1970 roku, dokumentację fotograficzną poszczególnych projektów oraz samej wystawy, stenogramy obrad, listy artystów, autorskie opisy projektów, filmy dokumentalne dotyczące tego wydarzenia czy teksty komentujące lub relacjonujące „Sympozjum”. Jest to zbiór niepełny, ale odpowiadający stanowi zachowania i skromnej skali dokumentacji wydarzeń artystycznych w Polsce przełomu lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Braki w dokumentacji oraz jej rozproszenie niewątpliwie wpływają na fragmentaryczność naszej wiedzy i obrazują rolę przypadku w budowaniu narracji historycznej.

Odwołując się do owej przypadkowości w procesie budowania archiwów, proponujemy również nietypową formę katalogu – teczki, do której każdy może zabrać te materiały, które go interesują, tworząc swoje subiektywne archiwum i własną wersję tego wydarzenia. Wystawie towarzyszy strona internetowa prezentująca zgromadzone przez nas dokumenty, która uzupełniana będzie w przypadku odnalezienia bądź ujawnienia nowych materiałów. W ten sposób chcemy stworzyć sytuację warsztatową, która pozwoli na zapoznanie się z tematem, jego indywidualne przepracowanie, a przede wszystkim będzie impulsem do dyskusji i dalszych badań.

Wystawa jest rezultatem pracy dyplomowej przygotowanej w ramach Muzealniczych Studiów Kuratorskich na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, w roku akademickim 2008/2009 pod opieką naukową Bożeny Czubak, w którego realizację zaangażowani są historycy sztuki: Jolanta Gromadzka, Maja Kokot, Magdalena Kownacka, Katarzyna Słoboda, Albert Godycki.