18.12.2009-07.02.2010
Telehydrografiki były jednym z dwóch ostatnich cykli prac zrealizowanych w 1980 roku przez Jerzego Rosołowicza. Podobnie jak inne realizacje tego artysty można je za Stefanem Morawskim sytuować „w międzystrefie”, to znaczy „na granicy sztuki i nie-sztuki”. Rysunki, w których na plany mieszkań artysta nanosił formy odzwierciedlające przepływy żył wodnych, miały pomóc w neutralizacji ich ujemnych oddziaływań. Program świadomych działań neutralnych artysta sformułował w drugiej połowie lat 60. – ich egzemplifikacją były m.in. neutrdromy, spełniające się jedynie w fazie koncepcyjnej, utopijne, z założenia niemożliwe do zrealizowania projekty.
Jego koncepcja działań neutralnych miała także zastosowanie w Neutronikonach, dwustronnych reliefach konstruowanych ze szklanych soczewek lub pryzmatów. Te „przewrotne instrumenty optyczne”, odnoszące się raczej do widzenia niż do rzeczywistości, wymykały się jakimkolwiek modernistycznym kategoriom obrazu, obiektu, estetycznych zapośredniczeń czy przedstawiania. Przypomnianym na wystawie, przykładem działania neutralnego był Kineutronikon, akcja zrealizowana w 1975 roku w Galerii Akumulatory 2 w Poznaniu, gdzie artysta wyświetlił film Kineutronikon, będący rejestracją rzeczywistości oglądanej przez soczewki neutronikonów. Jako „antydokumentacja sfery widzialnej” zaraz po projekcji, której towarzyszyło odczytanie tekstu O działaniu neutralnym, film został zniszczony i umieszczony w igielitowym worku. Znikający film, przeczący idei dokumentowania, był spektakularną manifestacją działań neutralnych, bezinteresownych i nieprzydatnych.
Pierwsza seria Telehydrografik pokazana po raz pierwszy w 1980 roku we wrocławskiej Galerii X była dedykowana znajomym i przyjaciołom, z którymi artysta korespondował, udzielając im rad jak przeciwdziałać ujemnym oddziaływaniom żył wodnych. 30 rysunków z tej serii zaprezentowanych na wystawie w Fundacji Profile pochodzi z archiwum Galerii Akumulatory 2, w której były pokazane w ramach wystawy Jerzego Rosołowicza – Psychotronikon w 1981 roku.
Wystawa zrealizowana dzięki pomocy i współpracy z Jarosławem Kozłowskim.
Jerzy Rosołowicz zaliczany do klasyków sztuki konceptualnej w Polsce, jest artystą słabo jeszcze rozpoznanym. Ostatnia retrospektywna prezentacja jego prac miała miejsce na przełomie 1994 i 1995 roku w Centrum Sztuki Współczesnej Zamku Ujazdowskim w Warszawie. Malarz, pisarz, teoretyk, projektant bezinteresownych urządzeń, nauczyciel, swoje teoretyczne propozycje przedstawił w 1962 roku w tekście Teoria funkcji formy. Jego oryginalna koncepcja sztuki neutralnej znalazła rozwinięcie w kolejnych tekstach: O działaniu neutralnym (1967) i Próba odpowiedzi na pytanie, co to jest świadome działanie neutralne (1971). W swojej praktyce artystycznej początkowo tworzył obrazy i rysunki z wykorzystaniem tradycyjnych technik. Po wczesnym okresie kompozycji metaforycznych, w drugiej połowie lat 50. rozpoczął serię obrazów fakturowych uważanych za jedną z najciekawszych propozycji malarstwa materii. W połowie lat 60. przy użyciu mas plastycznych komponował pulsujące rytmem reliefowe powierzchnie Neutronów. W kolejnych realizacjach zaczął stosować szkło optyczne wtapiane w polichromowane drewno, metal lub szkło w serii Reliefów sferycznych i Neutronikonów.
Jego idea działań neutralnych miała najbardziej konsekwentne rozwinięcie w niemożliwych do zrealizowania projektach konstrukcji Neutrdromu (1967) oraz Kreatorium kolumny stalagnatowej: Millenium (1970).Te utopijne projekty mimo „inżynieryjnych” odniesień problematyzowały technicystyczne czy scjentystyczne utopie. Autor skomplikowanych teorii i projektów zachowywał dystans do traktowania ich i siebie samego z nadmierną powagą, o czym świadczą pełne poczucia humoru, absurdalne projekty jak Koncert na 28 poduszek i zachód słońca (1968) czy Naczynie do łowienia rosy, w którym Rosołowicz używając etymologii własnego nazwiska prezentował się w roli łowcy rosy.
Jerzy Rosołowicz (1928-1982) studiował w latach 1948-1953 we wrocławskiej PWSSP (obecnie ASP), gdzie w latach 1972-73 prowadził pracownię rysunku i Malarstwa (zrezygnował nie mogąc realizować zaproponowanego programu studiów). Od 1961 roku był związany z Grupą Wrocławską, od 1967 z Galerią Pod Moną Lizą. Od 1963 roku uczestniczył w wystawach organizowanych w ramach Sympozjów Złotego Grona w Zielonej Górze, od 1964 roku w Plenerach Koszalińskich w Osiekach, od 1965 roku w Biennale Form Przestrzennych w Elblągu, uczestniczył w Sympozjum Wrocław’70 i w wystawie Sztuka pojęciowa (Wrocław 1970). W 1972 roku włączył się do zainicjowanej przez Jarosława Kozłowskiego i Andrzeja Kostołowskiego akcji „NET” – wolnej wymiany idei artystycznych.
Kurator: Bożena Czubak
