JÓZEF ROBAKOWSKI
TEST I

35 mm, 7' 1971

Film został zrealizowany bez użycia kamery, w wyniku bezpośrednich działań na taśmie filmowej. Artysta ręcznie wyciął w nienaświetlonej taśmie kilkadziesiąt okrągłych otworów. Światło projektora przepuszczone przez otwory wywołuje silne, koncentryczne rozbłyski świetlne na ekranie, w narastającym rytmie, wzmocnionym działaniem akustycznym ścieżki dźwiękowej powstałej poprzez wydrapanie punktów dźwiękowych bezpośrednio na taśmie.

W filmie będącym swego rodzaju testowaniem nawyków percepcyjnych odbiorców, atakowanych ostrym światłem, Robakowski poddawał analizie zarówno rudymentarne, materiałowo-technologiczne uwarunkowania medium filmowego, jak i fizjologiczne uwarunkowania mechanizmów percepcji. Odniesieniem dla niego było optyczne zjawisko powidoków, opisane przez jednego z czołowych twórców międzywojennej awangardy w Polsce, Władysława Strzemińskiego w jego Teorii widzenia. W przypadku Testu operującego eksplozywną energią światła zjawisko powidokowej percepcji wiązało relacje odbioru „czystej formy filmowej” bardziej z fizjologicznymi niż psychologicznymi uwarunkowaniami.

W latach 70. pokazom filmu często towarzyszyły performatywne działania artysty, który używając luster, przekierowywał światło z projektora w stronę widowni. Podczas V Festiwalu Filmów Eksperymentalnych w Knokke-Heist w 1974 roku ustawił na wprost ekranu drabinę i za pomocą lustra odbijał w różne strony strumień światła emitowany z projektora. Sprowokowana jego „atakiem” publiczność odpowiedziała błyskami aparatów fotograficznych.