Teresa Tyszkiewicz
ASERET
29.09.22–14.12.2022
wtorek–sobota, 12.00–19.00
Fundacja Profile
Franciszkańska 6, Warszawa
Wystawa nieżyjącej artystki oferuje wgląd w jej działania z lat 80. kluczowe dla twórczości, w której w intuicyjny, niezwykle śmiały i zarazem zmysłowy sposób dawała wyraz kobiecemu doświadczaniu świata. Jej emocjonalna i intuicyjna, oparta na psychofizycznym przeżyciu, często wręcz ekstatyczna sztuka realizowana była w zespoleniu ciała z substancjalną realnością natury.
Zainteresowania artystki niekonwencjonalnymi materiami ukazują wczesne, nieznane prace malarskie, w których eksperymentowała z użyciem ziarna, sznurów, drewnianych elementów, szpilek, drutów, tkanin. Obrazy malowane, spawane, nabijane szpilkami, wyrąbywane siekierą, niezwykle ekspresyjne prace łączą mięsistość organicznych materii, skłębionych tkanin i stężałej farby z niemal fizycznie odczuwalną ostrością metalowych szpilek i drutów.
Jej dzieła realizowane z materii domagających się dotyku, ukazują prekursorską rolę sensualnej sztuki artystki w wyprowadzaniu doświadczeń odbiorców poza percepcję wzrokową. Do tych wczesnych obrazów nawiązuje tytuł wystawy – ASERET, będący anagramem imienia artystki tytułującej nim w latach 80. serie wielkoformatowych, żywiołowych płócien.
Powstałe w tej dekadzie filmy, obrazy, fotografie, prace przestrzenne, rysunki, mimo zróżnicowania mediów i technologii łączy sposób zakorzenienia w świecie w relacji ciała z materią. Transgresyjny i emancypacyjny potencjał sztuki podsycanej wyobraźnią materialną, praktykami i rytuałami, które wyłaniały się z widzenia, ruchu i dotyku.
Wystawa pokazuje jej twórczość w splocie biografii, doświadczeń artystycznych i narracji kulturowych, z którymi nawiązywała dialog. Sztukę sięgającą do bardzo intymnych przeżyć i jednocześnie nawiązującą do archetypicznych znaczeń, mającą źródła w radykalnie subiektywnej wyobraźni, która sytuowała jej działania poza współczesnymi trendami artystycznymi.
Wystawie towarzyszą pokazy filmów artystki z lat 80. oraz promocja obszernej publikacji prezentującej jej twórczość od końca lat 70. do śmierci w 2020 roku.
Teresa Tyszkiewicz (1953-2020) zajmowała się performensem, fotografią, malarstwem, rysunkiem, tworzyła obiekty przestrzenne i rzeźby. Debiutowała na przełomie lat 70. i 80. jako autorka eksperymentalnych filmów. Pierwsze filmy i fotografie realizowała wspólnie ze Zdzisławem Sosnowskim. Jej indywidualne realizacje filmowe z początku lat 80. zaliczane są obecnie do ikonicznych pozycji sztuki feministycznej. W fotografiach i filmach najczęściej posługiwała się ekspresją własnego ciała. Pod koniec lat 70. zaczęła eksperymentować z różnymi materiami w swoich obrazach. Znana jest jako autorka monumentalnych obrazów wykonanych zazwyczaj z użyciem szpilek, którymi nabijała płótna, papiery, fotografie, blachy i różne obiekty.
Teresa Tyszkiewicz mieszkająca od 1982 roku w Paryżu, odnosząca sukcesy i prezentowana na wystawach znanych galerii i muzeów, przez wiele lat była nieobecna na polskiej scenie artystycznej. Jej pierwsza, duża wystawa w Polsce miała miejsce w warszawskiej Zachęcie w 1998. Siłę jej sztuki przypomniała polskiej publiczności retrospektywna wystawa w łódzkim Muzeum Sztuki prezentowana w 2020, otwarta kilka miesięcy po śmierci artystki. Jej prace znajdują się w kolekcjach wielu prestiżowych muzeach, m.in. Musée d’Art Moderne de Paris, Paryż; Centre Georges Pompidou, Paryż; Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Warszawa; Narodowa Galeria Sztuki Zachęta, Warszawa; Fundacja Rodziny Staraków, Warszawa; Muzeum Sztuki w Łodzi.
