Po drugiej stronie
Teresa Tyszkiewicz i Zdzisław Sosnowski
Otwarcie wystawy: piątek, 17.12.2021, godz. 18–21
18.12.21–12.02.2022
wtorek–sobota, 12.00–19.00
Wspólne realizacje Teresy Tyszkiewicz i Zdzisława Sosnowskiego wprowadzają odbiorców w zmysłowy świat relacji pomiędzy kobietą i mężczyzną. Ich filmy układają się w emocjonalne narracje na temat bycia razem, tego, co się między nimi wydarzało, a jednocześnie wydawało się niemożliwe do zracjonalizowania. W poszczególnych obrazach i sekwencjach szukali „wizualnych ekwiwalentów” dla doświadczeń, które były ich udziałem. Zmieniające się ujęcia i zbliżenia tworzą scenariusze oparte na uczuciach i erotycznym napięciu. W działaniach, których materią były ich emocje i uczucia artyści sterowali kamerą wdzierającą się w bardzo intymne zakątki ich wspólnego życia.
Projekt Stałe zajęcie (1978-1979) obejmujący film i kilka cykli fotograficznych pokazuje seksualność otwartą na różne, zniuansowane formy kobiecego i męskiego erotyzmu. Atrakcyjne ciała, seksualność, pożądanie były wyzwaniem dla pruderyjnej PRL-owskiej kultury końca lat 70. Wyzwolonym spojrzeniem na własne erotyczne doświadczenia artyści łamali ówczesne tabu.
Śmiałość z jaką odsłaniali własną intymność szła w parze z grą schematami postrzegania seksualności, przez ówczesne mas media. Sięgając po rekwizyty erotycznych przedstawień jak miękkie futerka, lśniące szpilki, sexy bielizna sytuowali fetyszyzm poza dualistycznym podziałem płci. W filmie Druga strona (1980) w improwizowanych do kamery scenach pokazywali presję medialnych stereotypów kształtujących seksualną wyobraźnię.
Dramaturgia filmowej wersji Stałych zajęć konstruowana jest z sekwencji przerywanych na zasadzie stop klatki nieruchomymi obrazami fotograficznymi. Nieciągłość rejestracji podkreśla zanikający dźwięk perforacji taśmy filmowej. Zmieniające się tempo i rytm dźwięku dynamizuje siatkę napięć budowanych kolejnymi mini opowieściami.
W większości kadrów dominuje postać Teresy Tyszkiewicz wkraczającej wówczas na scenę artystycznej awangardy. Dająca się prowadzić emocjom artystka i mający za sobą medialne doświadczenia Zdzisław Sosnowski w realizowanych wspólnie filmach i seriach fotograficznych stworzyli radykalny artystycznie, zmysłowy zapis łączących ich relacji.
Teresa Tyszkiewicz i Zdzisław Sosnowski byli małżeństwem od 1977 roku, od 1982 mieszkali w Paryżu.
Teresa Tyszkiewicz (1953-2020) zajmowała się performensem, fotografią, malarstwem, rysunkiem, tworzyła obiekty przestrzenne i rzeźby. Debiutowała na przełomie lat 70. i 80. jako autorka eksperymentalnych filmów. Pierwsze filmy i fotografie realizowała wspólnie ze Zdzisławem Sosnowskim. Jej indywidualne realizacje filmowe z początku lat 80. zaliczane są obecnie do ikonicznych pozycji sztuki feministycznej. Znana jest jako autorka monumentalnych obrazów wykonanych zazwyczaj z użyciem szpilek. Nabijając nimi płótna, papiery, fotografie, blachy, różne obiekty, artystka wypracowała własny, bardzo indywidualny styl i to, co jest udziałem niewielu twórców – wręcz natychmiastową rozpoznawalność jej prac.
Zdzisław Sosnowski (1947), autor filmów i fotografii, performer, malarz, twórca eksperymentalnych prac dźwiękowych oraz sztuki generowanej technikami komputerowymi. Jedna z czołowych postaci polskiej neoawangardy lat 70., aktywny animator działań artystycznych i kurator licznych wystaw, w pierwszej połowie lat 70. członek grupy Galeria Sztuki Aktualnej, związany z wrocławską Galerią PERMAFO, w Warszawie prowadził Galerię Współczesną (1975–1977), a następnie Galerię Studio (1978–1981)., w Paryżu Galerie Ghislave (1991-1992). W połowie lat 70. zainicjował filmowy i fotograficzny projekt Goalkeeper, w którym występując w roli gwiazdy futbolu grał popkulturową stylistyką medialnej spektakularyzacji, wcielając się w dwuznaczną postać bohatera PRL-owskiego konsumeryzmu.