Alicja Karska i Aleksandra Went
Pola
Otwarcie wystawy: piątek, 04.03.2022, godz. 19.00–21.00
05.03.22–09.04.2022
wtorek–sobota, 12.00–19.00
W pracach Alicji Karskiej i Aleksandry Went znaczenia nabierają rzeczy, których czas – wydawało by się – już minął. To, co niezauważalne bezwiednym spojrzeniem, dopiero w zatrzymanym kadrze fotografii okazuje się być odkryciem przykuwającym widzenie. Prace artystek często nie dopowiedziane wprost, oddziałują wyrafinowaną urodą obrazów, urokiem minionego, aurą kryjącą w sobie pamięć nieoczywistej przeszłości. W wielu projektach podejmują problem pamięci i odzyskiwania dla kultury tego, co pominięte i zapomniane. Pokazują zanikające obszary współczesnej wizualności, kulturowe fenomeny z obrzeży miejskich przestrzeni i peryferiów współczesnej wyobraźni. Ich dialog z przeszłością budowany jest w sposób odbiegający od dominujących narracji, w pracach często odwołują się do pamięci niejawnej i lekceważonej.
Wielka, ciemna kompozycja fotograficzna to wykadrowane fragmenty ujęć pogorzeliska, na które artystki przypadkowo natknęły się w Krems w Austrii. Zdjęcia pozostałości po spalonych książkach i dokumentach pokazują zwęglone szczątki. Układ połączonych kadrów urzeka wizualną atrakcyjnością obrazów częściowo spopielonego zgliszcza. Artystki od lat uprawiają rodzaj kulturowego recyclingu, w którym minione, wycofane z obiegu czy po prostu wyrzucone aktualizuje się i nabiera nowych znaczeń. Konstruują własne archiwum odpadów i niepotrzebnych resztek. W serii kilkunastu fotografii dokumentowały szklane destrukty pozostałe po Hucie Szkła Ząbkowice w Dąbrowie Górniczej. Na wysypisku różnokolorowej stłuczki odnajdywały fragmenty naczyń będących dziełem znakomitych projektantów szkła, Eryki Trzewik-Drost i Jana Sylwestra Drosta. Nazwami ich projektów artystki zatytułowały swoją pracę, zmieniając śmietnisko szklanych odrzutów w cmentarzysko niedawnych osiągnięć polskiego dizajnu. W rejestrowanych na zdjęciach hałdach odpadów i nieużytków, to czego nie chcemy już oglądać ponownie dopomina się o uwagę, wcześniej porzucone zaczyna odgrywać pierwszoplanową rolę.
Autorki fotograficznego cyklu pt. Pola nie pozwalają nawet na najdrobniejsze przeoczenia. W zdjęciach z przycmentarnej łąki przedstawiają to, co znajdowały „pod nogami”. Robione z góry ujęcia wydobywają z gęstwiny trawy i suchych liści fragmenty wyrzuconych, sztucznych kwiatów. Zazwyczaj pomijane szczegóły, znikome, chciałoby się powiedzieć niedostrzegalne „gołym okiem” skrawki, zyskują na znaczącej wizualnie i symbolicznie obecności.
Alicja Karska (1978) i Aleksandra Went (1976) pracują razem od czasu studiów w Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku, m.in. w Pracowni projektowania i organizacji przestrzeni prowadzonej przez uczniów Franciszka Duszeńki. Są autorkami fotografii, instalacji, filmów i realizacji wideo, książek artystycznych, projektów realizowanych w przestrzeni publicznej, obiektów i rysunków. Ich prace prezentowane były w ramach wystaw indywidualnych i zbiorowych, m.in. w: WRO, Międzynarodowe Biennale Sztuki Mediów, Wrocław (2003); Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa (2003, 2006, 2011); Centrum Sztuki Współczesnej Łaźnia, Gdańsk (2004, 2013); Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa (2005, 2007,2013, 2017); Prague Biennale 2, Praga (2005); Frac Lorraine, Metz (2005); Galeria Le Guern, Warszawa (2005), Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa (2006, 2011); Galeria Miejska Arsenał, Poznań (2006, 2012); La Monnaie, Bruksela (2007); La Centrale Electrique, European Centre for Contemporary Art, Bruksela (2007); Lichthaus, Bremen, Brema (2008); Akademie Schloss Solitude, Stuttgart (2009); Artists House, Tel Aviv (2009); Fundacja Profile, Warszawa (2009, 2011,2013, 2015, 2020, 2021); Stadtgalerie Kiel (2010); Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Astana (2010); Gdańska Galeria Miejska, Gdańsk (2010); Galeria BWA Katowice (2010); Instytut Sztuki Wyspa, Gdańsk (2011); Galeria BWA Olsztyn (2011); Kunsthaus Dresden, Drezno (2012); Liverpool Biennal, Liverpool (2012); Galeria Entropia, Wrocław (2012); Galeria Labirynt, Lublin (2012); Trafostacja Sztuki, Szczecin, 2013; PGS, Sopot (2013); Art Station, Poznań (2015); Museum Altony, Hamburg (2015); Lajevardi Collection, Teheran (2015); Galerie Stadtpark, Krems (2017); Biblioteka Główna Uniwersytetu Gdańskiego, Gdańsk (2018), Magasin des horizons, Grenoble (2019); NOMUS Nowe Muzeum Sztuki, Gdańsk (2019).
Prace artystek znajdują się w zbiorach publicznych i prywatnych, m.in. Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Warszawa; Muzeum Narodowe, Gdańsk; Muzeum Narodowe, Wrocław; Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski, Warszawa; Kolekcja Sztuki. Hotel Europejski, Warszawa.