Krzysztof Wodiczko. ROZBRAJANIE PAMIĘCI

10 listopada - 3 grudnia 2016

Rozbrajanie pamięci to pokaz dokumentacji projektu przekształcenia paryskiego Łuku Triumfalnego w Światowy Instytut na rzecz Obalenia Wojen

Projekt przekształcenia jednego z największych i najważniejszych pomników wojennych w monument mający stać się instytucją działającą na rzecz obalenia wojen został po raz pierwszy przedstawiony w 2010 roku w tekście Arc de Triomphe: World Institute for the Abolition of War („Harvard Design Magazine”). W 2011 roku artysta zaprezentował plany, wizualizację i makietę projektu na wystawie w paryskiej Galerie Gabrielle Maubrie, a bardziej szczegółowo idea projektu została omówiona w wydanej dwa lata później książce The Abolition of War (Black Dog, London 2012; wyd. polskie: Obalenie wojen, MOCAK, Kraków 2013).

W prezentowanym projekcie Łuk triumfalny jest postrzegany jako pomnik wojenny, symboliczno-ideologiczna machina podtrzymująca kultywowanie pamięci wojen, tragicznych i heroicznych wspomnień minionych konfliktów zbrojnych. Krzysztof Wodiczko proponuje rozbrojenie tego monumentu wojennego z jego triumfalistycznej pamięci. W swoim projekcie obudowuje paryski Łuk przezroczystą strukturą przypominającą rusztowanie. Monumentalna konstrukcja Światowego Instytutu Zniesienia Wojen okala cały Łuk Triumfalny. Monument obudowany jest systemem ramp i ruchomych platform umożliwiających przyjrzenie się jego rzeźbiarskiemu wystrojowi, ikonografii, historycznym i ideologicznym narracjom.

"Chodzi o to - jak mówi artysta - żeby przybliżyć wizualnie całą tą machinę ideologiczną, która powiela i utrwala pamięć wojen. Żeby można było się przyjrzeć wszystkim płaskorzeźbom, inskrypcjom i odczytać narrację łuku w sposób bardziej analityczny. Podjąć dyskusję o tym, do jakiego stopnia ta narracja jest częścią narracji narodowych podtrzymujących kulturę wojny. Przy okazji zastanowić się nad tym, czego w tych narracjach nie ma, bo wszystkie te łuki milczą na temat druzgocących skutków wojen. Ale projekt Instytutu to nie tylko program edukacyjny – także idea stworzenia instytucji zajmującej się rozbrajaniem pamięci, działań w obszarze kultury, filozofii, psychoanalizy, polityki, które wyzwoliłyby nas od kultury wojen. Nauczyły przetwarzania konfliktów w ramach otwartych, demokratycznych, dyskursywnych praktyk, tak żeby te kumulowane napięcia nie wybuchały nagle konfliktami zbrojnymi czy kolejnymi wojnami domowymi. Łuk Triumfalny przyciągający miliony turystów, niezliczone wycieczki szkolne, mógłby być miejscem rzucającym wyzwanie kulturze wojen, pomnikiem nie-wojny zamiast pomnikiem, który reprodukuje uzbrajanie pamięci."

Pokaz w Fundacji Profile towarzyszy wystawie nowego projektu Krzysztofa Wodiczko i Jarosława Kozakiewicza - Rozbrojenie kultury. Projekt Instytutu Rozbrojenia Kultury i Zniesienia Wojen im. Józefa Rotblata prezentowanej w Zachęcie Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie.

DEDYKACJE

Józef Robakowski
Sztuka przez dziurkę od durszlaka

Alicja Karska i Aleksandra Went
Pola