ŻYWA GALERIA. Sztuka lat. 70 w filmie Józefa Robakowskiego.

Fundacja Profile, ul. Franciszkańska 6, 00-214 Warszawa

 Józef Robakowski podczas realizacji zdjęć do filmu "Żywa Galeria", 1974/75, fot. Z. Rytka

W połowie lat 70. Józef Robakowski rozpoczął prace na filmem, poświęconym Muzeum Sztuki w Łodzi oraz artystom związanym z tą instytucją. Przesunięcie, które nastąpiło u progu jego realizacji, wyznaczyło nową jakość nie tylko dla tematu samego filmu, lecz szerszego kontekstu instytucjonalnego sztuki lat 70. W efekcie powstał film „Żywa Galeria”, prezentujący ogólnopolskie, neoawangardowe środowisko artystyczne przełomu 1974/75 roku. W tekście „Aspekty motywujące powstanie filmu Żywa Galeria” Robakowski określił cel projektu jako „odkrycie mentalności aktualnie działających artystów, ujawnienie ich świadomości artystycznej”. W założeniu tym tkwiła jednak pewna przewrotność. Film prezentuje przeszło 20 indywidualności twórców różnych dyscyplin artystycznych, wyselekcjonowanych przez autora, którym wyznaczył on w „składce filmowej” po 1,5 minuty na syntetyczne ujęcie ich praktyk. W ten sposób oglądamy m.in. Natalię LL, Jerzego Beresia, Andrzeja Partuma, Zbigniewa Warpechowskiego, Zbigniewa Dłubaka i wielu innych, początkujących wówczas artystów  blisko współpracujących  z  Robakowskim.  Jednocześnie „Żywa Galeria” ujawniając „żywioł poszerzający obszary ówczesnej sztuki”, wykraczała poza lansowane w PRL-u standardy artystyczne. Swoim filmem Robakowski dokonał jeszcze jednego znaczącego przesunięcia - instytucjonalnego. Niezależnie od fizycznych progów muzealnych, film stał się w efekcie performatywną galerią, awangardową wypowiedzią Robakowskiego nie tylko jako artysty, lecz także kuratora i teoretyka sztuki. Tym samym, zapoczątkował on swoistą ideę niezależnej instytucji artystycznej, rozwijaną w późniejszym czasie choćby poprzez funkcjonowanie Galerii Wymiany.

 Natalia LL, kadr z filmu "Żywa Galeria", 1975

 Realizacja Andrzeja Partuma, kadr z filmu "Żywa Galeria", 1975

Najnowsza propozycja Fundacji Profile jest prezentacją koncentrującą się wokół historycznego zaplecza powstawania performatywnego projektu Józefa Robakowskiego. Obok prezentacji samego filmu w sali projekcyjnej galerii Fundacji Profile, wystawa pokazuje bogaty materiał archiwalny, zarejestrowany podczas realizacji filmu oraz Józefa Robakowskiego w roli filmowca. Niepublikowane nigdy dotąd fotografie oraz rękopisy przybliżają twarze niezwykle żywych postaw i strategii artystycznych polskiej sztuki lat 70.

Kurator: Bożena Czubak

Od lewej: Piotr Bernacki, debiutujący operator kamery Ryszard Lenczewski, Józef Robakowski, Paweł Kwiek, plener w okolicach Łodzi, dokumentacja zarejestrowana podczas kręcenia filmu „Żywa Galeria”, fot. Zygmunt Rytka, 1947 r., dzięki uprzejmości archiwum Galerii Wymiany.

Józef Robakowski podczas realizacji zdjęć do sekwencji Janusza Połoma, Zakład Energetyczny EKORNO w Łodzi, dokumentacja zarejestrowana podczas kręcenia filmu „Żywa Galeria”, fot. Zygmunt Rytka, 1947 r., dzięki uprzejmości archiwum Galerii Wymiany.

Projekt ścieżki dźwiękowej (partytura) do sekswencji Andrzeja Lachowicza, Jana Wojciechowskiego oraz Pawła Freislera, dzięki uprzejmości archiwum Galerii Wymiany.

List Józefa Robakowskiego do Ministerstwa Kultury i Sztuki, 1975 r., dzięki uprzejmości archiwum Galerii Wymiany

Organizatorzy / Organizers

Współpraca/Cooperation