Uśpiony kapitał. Sztuka z kolekcji Barbary i Andrzeja Bonarskich

Otwarcie: 29 maja 2012, godz. 19.00

Oranżeria Muzeum Pałacu w Wilanowie

Joseph Beuys, Jan Chwałczyk, Tomasz Ciecierski, Zbigniew Maciej Dowgiałło, Katarzyna Górna, Ryszard Grzyb, Bożena Grzyb-Jarodzka, Władysław Hasior, Paweł Jarodzki, Marek Kijewski, Grzegorz Klaman, Paweł Kowalewski, Katarzyna Kozyra, Mariusz Kruk, Jacek Kryszkowski, Natalia LL, Jurij Lejderman, Łódź Kaliska, Eustachy Kossakowski, Zofia Kulik, Ewa Kuryluk, Piotr Młodożeniec, Jarosław Modzelewski, Agnieszka Niziurska-Sobczyk, Włodzimierz Pawlak, Tomasz Psuja, Zbigniew Reszka, Tadeusz Rolke, Tomasz Sikorski, Marek Sobczyk, Joanna Stańko, Henryk Stażewski, Paweł Susid, Wojciech Tracewski, Jerzy Truszkowski, Małgorzata Turewicz, Waldemar Umiastowski, Szymon Urbański, Anastazy B. Wiśniewski, Ryszard Woźniak, Włodzimierz Jan Zakrzewski

Jarosław Modzelewski, Trudności w poruszaniu się, ol. pł. /Trouble Moving, oil on canvas, 115 x 180, 1987

Wystawa sztuki z kolekcji Barbary i Andrzeja Bonarskich to trzecia propozycja cyklicznego programu prezentacji najbardziej znaczących prywatnych kolekcji sztuki współczesnej i nowoczesnej, realizowanego przez Fundację Profile i Muzeum Pałac w Wilanowie pod hasłem Uśpiony kapitał. Tegoroczna prezentacja pokazuje kolekcję sztuki współczesnej, która w przeważającej części powstawała „na bieżąco”, w odniesieniu do sztuki aktualnie powstającej. W kulturze polskiej, ubogiej w wielkie kolekcjonerskie tradycje, była to sytuacja wyjątkowa, w dużej mierze wynikająca z fascynacji ówczesną sztuką, ale również z zaangażowania w jej promocję, z bezprecedensowej działalności Andrzeja Bonarskiego jako aktywnego animatora ówczesnej sceny artystycznej.

Włodzimierz Pawlak, Łamanie szklanych rurek, ol. pł. /Breaking Glass Pipe, oil on canvas, 135 x 185, 1987

Eksponowana kolekcja to wyjątkowy zbiór polskiej sztuki lat osiemdziesiątych, obszerny zestaw obrazów i przykłady rzeźb zaliczanych do tzw. nowej ekspresji, z ikonicznymi dla tego okresu pracami takich artystów jak Jarosław Modzelewski, Włodzimierz Pawlak czy Marek Sobczyk. Unikatowy zbiór sztuki będący świadectwem dynamiki kultury artystycznej w schyłkowym okresie PRL-u, kiedy kształtowały się nowe formy życia artystycznego. Do najważniejszych manifestacji artystycznych tamtego czasu, dystansujących się wobec mecenatu struktur państwowych i ówczesnej przykościelnej opozycji, należały wystawy organizowane przez Andrzeja Bonarskiego — głośne pokazy zbiorowe, jak kluczowa dla lat osiemdziesiątych wystawa Cosłychać? (1987) i cały szereg indywidualnych prezentacji artystów współtworzących kanony malarstwa z kręgu nowej ekspresji. Kolekcja gromadząca wystawiane wówczas prace oferuje wgląd w sztukę dekady, w której przemianom społecznym towarzyszyły przewartościowania artystyczne. A nowa formacja twórców odrzucających retorykę oficjalnej władzy i podziemnej opozycji wypracowywała nowe idiomy sztuki, często wybujałej stylistycznie, pełnej humoru i ironii, niewspółmiernie kolorowej wobec szarej rzeczywistości i bywało, że niedorzecznie absurdalnej w egzotycznych odniesieniach. Obecna wystawa zapoczątkowanej w tym czasie kolekcji jest okazją, by przyjrzeć się tej „barwnej”, najpierw emocjonującej, a potem zapomnianej dekadzie. Spojrzenie na prezentowane zbiory w kontekście wydarzeń ówczesnej sceny artystycznej umożliwiają pokazywane na wystawie filmy dokumentujące większość z 22 wystaw zorganizowanych przez Andrzeja Bonarskiego od 1986 do 1991 roku.

Szymon Urbański, Chora miłość, ol. pł. / Sick Love, oil on canvas, 100 x 100, 1987

Wystawa obejmuje również wybór z późniejszej części zbiorów powiększających się w kolejnych dekadach o znaczące dzieła faworytek feministycznej krytyki, jak Zofia Kulik, Natalia LL, Katarzyna Kozyra, Katarzyna Górna. W tej części kolekcji, oscylującej pomiędzy różnymi wątkami i postaciami sztuki współczesnej, znacząco prezentują się prace Władysława Hasiora, którego Andrzej Bonarski uczynił jednym z głównych bohaterów swojej ostatniej wystawy zorganizowanej w 1991 roku w warszawskiej Zachęcie pod hasłem Polski szyk. Nieznanym dotąd wątkiem tej kolekcji jest zestaw prac Henryka Stażewskiego, m.in. seria jego autoportretów i przede wszystkim niepublikowane wcześniej szkice nestora awangardy.

Bożena Grzyb-Jarodzka, Miłość zwycięży śmierć, ol., temp., pł. / Love Will Overcome Death, oil and distemper on canvas, 73 x 55,5, 1987

Wystawa z kolekcji Barbary i Andrzeja Bonarskich zgodnie z zamierzeniem cyklu Uśpiony kapitał prezentuje zbiory, które różnicują bądź dopełniają obraz sztuki znany z kolekcji muzealnych i zbiorów publicznych. Programowy charakter części kolekcji poświęconej sztuce lat osiemdziesiątych czyni ją jednym z najważniejszych odniesień w debacie na temat kultury artystycznej tej „odzyskiwanej” ostatnio dekady.

Kurator wystawy: Bożena Czubak

Kuratorzy cyklu Uśpiony kapitał: Bożena Czubak, Andrzej Paruzel

Współpraca: Andrzej Grabowski

Kto się nie boi awangardy! 2019

Przemysław Walczak, Dyskomfort

Ewa Harabasz, Czerwień i fiolet